In 2024 is het 50 jaar geleden dat de islamitische eredienst erkend werd door de federale overheid. Naar aanleiding van die verjaardag brengt het erfgoedproject Hilal (هلال – Arabisch voor ‘wassende maan’) de diversiteit van het moskee-erfgoed in Vlaanderen en Brussel onder de aandacht. Het driejarige project is een initiatief van KADOC-KULeuven. Samen met andere erfgoedspelers is de Erfgoedcel Waasland partner. Via onder meer een reizende tentoonstelling en boekpublicatie wil het project een nieuwe kijk bieden op het veelzijdige erfgoed van moskeeën en moskeegemeenschappen.

Over het project

Religieuze organisaties spelen een belangrijke rol in het leven van geloofsgemeenschappen. Dat geldt ook voor moskeeën, die religieuze én sociaal-culturele functies vervullen voor de diverse moslimgemeenschappen in Vlaanderen en Brussel. Die verschillende functies komen tot uiting in het diverse erfgoed dat het moskeeleven reflecteert. Het materieel en immaterieel moskee-erfgoed biedt veel potentieel voor samenwerking, maar blijft onderbelicht.

De 50ste verjaardag van de erkenning van de islamitische eredienst in 2024 vormt een mooi momentum om verschillende partners bij elkaar te brengen en expertise uit te wisselen. De erfgoedsector experimenteert met het moskee-erfgoed en vergroot zijn potentieel doelpubliek, maar ook de geloofsgemeenschappen zijn gebaat bij contacten met erfgoedspelers die verschillende diensten aanbieden: ondersteuning bij het behoud en beheer van het erfgoed, organisatie van vormingen, ondersteuning bij publiekswerking en doorverwijzing naar subsidielijnen.

Meer info vind je op de projectpagina van KADOC.

Projectresultaten

Tentoonstelling

Op het einde van de jaren 1960 opent de eerste moskee in Vlaanderen haar deuren. In 1974, vandaag 50 jaar geleden, wordt de islam erkend als eredienst in België. Intussen zijn er een 200-tal moskeeën in Vlaanderen. Soms zijn ze aan de buitenzijde herkenbaar door de aanwezigheid van islamitische symbolen, maar vaker kan je ze in het straatbeeld nauwelijks onderscheiden. Achter die gevels krijgt een verrassend divers moskeeleven vorm.

De tentoonstelling Hilāl: Moskeeleven in Vlaanderen laat je kennismaken met deze recente geschiedenis en duidt een onderbelicht aspect van het religieuze landschap in Vlaanderen. Ze is te zien van 21 april tot en met 30 juni 2024 in KADOC (Vlamingenstraat 39, 3000 Leuven), daarna reist ze verder door Vlaanderen en Brussel. Alle info op de KADOC-website.

Publicaties

De moskee: Mensen, geloof en erfgoed, een boekpublicatie van KADOC in samenwerking met FARO, toont de rijkdom en de gelaagdheid van het moskeeleven in Vlaanderen en Brussel. Aan de hand van zorgvuldig geselecteerde foto’s van fotografe Shirin Rabi, ondersteund door begeleidende teksten en getuigenissen, biedt dit boek een veelzijdig beeld van tradities, rituelen, ambachten, vieringen en andere betekenisvolle momenten die verbonden zijn met de moskeeën en hun gemeenschappen. Download een gratis digitaal exemplaar of koop een papieren exemplaar voor 15 euro.

Heel wat moskeeën stellen hun deuren open voor het publiek en bieden bezoeken aan voor buurtbewoners, verenigingen en scholen. De brochure Tips voor moskeegidsen biedt tal van handige tips en suggesties. Het wil een houvast bieden aan vrijwilligers en bestuursleden van moskeeën en hen inspireren bij de voorbereiding van bezoeken. Download een gratis exemplaar in het Nederlands of Frans.

De partners

Naast de Erfgoedcel Waasland werkt KADOC samen met een reeks erfgoedspelers, waaronder PARCUM, Erfgoedcel Brugge, Erfgoedcel Zender, Erfgoedcel Rivier&Land, Stuifzand, Erfgoedcel Leuven, Erfgoedcel Dijk 92, Erfgoedcel Brussel, Erfgoedlab Antwerpen, Erfgoedcel Denderland en ECRU Erfgoed.